BeCommerce als belangenvereniging van de e-commerce sector in België geeft graag haar inzichten over het parlementaire voorstel van resolutie betreffende de evolutie naar een duurzaam en evenwichtig herroepingsrecht in het kader van e-commerce die momenteel behandeld wordt in de Federale Parlementaire Commissie voor Economie, Consumentenbescherming en Digitale Agenda.
- Een Europees kader
Het herroepingsrecht is een essentieel recht omschreven in het Wetboek van Economisch recht en laat de consument toe om aangekochte producten binnen veertien dagen terug te sturen. Dit recht werd in het leven geroepen ter bescherming van de consument. Het herroepingsrecht zorgt ook voor vertrouwen in online handel. Het is dan ook ons oordeel dat in geen enkele mate een afschaffing van het herroepingsrecht aan de orde mag zijn of dat nieuwe regels de facto het herroepingsrecht onmogelijk mogen maken.
Het is ons oordeel dat nationale aanpassingen aan de wetgeving omtrent het herroepingsrecht niet mogelijk zijn. Wijzigingen aan dergelijk essentieel recht dient op Europese niveau plaats te vinden. De richtlijn 2011/83/EU betreffende de consumentenrechten heeft het herroepingsrecht in de Europese markt geharmoniseerd. Deze richtlijn beoogde een maximale harmonisatie van het herroepingsrecht waardoor wijzigingen ten alle tijden zijn oorsprong moeten vinden op het Europese niveau.
Op Europees vlak werd recent een modernisering doorgevoerd van het consumentenrecht onder New deal for Consumers. In deze is er nooit sprake geweest van het afschaffen van het ‘gratis’ herroepingsrecht en werden eventuele voorstellen ter verstrengingen van het herroepingsrecht niet weerhouden.
- De impact van het herroepingsrecht
Artikel VI.51 §1 lid 2 Wetboek Economisch Recht zegt dat de consument de directe kosten van het terugzenden van de goederen draagt, tenzij de onderneming ermee instemt deze kosten te dragen of de onderneming heeft nagelaten de consument hieromtrent te informeren.
Hieruit volgend geloven wij dat het bestaande herroepingsrecht reeds voldoende mogelijkheden biedt aan de ondernemingen om een eigen retourbeleid uit te werken binnen het wettelijk kader. Het zelfbeschikkingsrecht van de ondernemingen moet gerespecteerd worden. Het is aan de onderneming om een beslissing te nemen over het aanbieden van gratis retourzendingen of de kosten ten laste te leggen van de consument. Gratis retourzendingen zijn heel vaak een belangrijk onderdeel van het businessmodel van verschillende webshops om zichzelf in de markt te plaatsen.
Wij geloven dat er verschillende andere mogelijkheden zijn om de ecologische impact en misbruik van het herroepingsrecht aan te pakken. Wij begrijpen natuurlijk dat misbruiken van het herroepingsrecht aangepakt moeten worden ter bescherming van de ondernemingen. Niet iedere consument gebruikt het herroepingsrecht ter goeder trouw. Wanneer de onderneming kiest om een gratis retourbeleid uit te werken, maakt deze onderneming zich kwetsbaarder voor misbruiken van het herroepingsrecht.
De e-commerce markt ziet deze problemen ook en onderneemt zelf initiatieven. Zo zien we een evolutie in het ondernemingsveld zelf naar een duurzamere werkwijze wanneer dit binnen het bedrijfsmodel past. Een recent voorbeeld uit de modesector is Zara die voor België nu retourkosten gaat aanrekenen, maar gratis retourneren in de winkel wel toelaat.
Daarnaast zien we ook in de modesector dat misbruiken aangepakt worden door bijvoorbeeld het retour te weigeren wanneer labels reeds verwijderd zijn van de kleren. Deze labels worden groter gemaakt om zo misbruiken tegen te gaan.
Ook in onze buurlanden worden projecten gelanceerd. Zo werd in Nederland (Thuiswinkel) vanuit de sector zelf het retourvignet geïntroduceerd. Het retourvignet is een label of sticker die op een opvallende plaats op het goed aangebracht worden en die van kleur veranderen wanneer ze worden verwijderd. Wanneer het vignet verwijderd wordt, zal een waardevermindering toegepast worden en krijgt de klant niet zijn volledige aankoopbedrag terug. Zo keren we terug naar de oorspronkelijke betekenis van het herroepingsrecht: het recht om het product te passen of te beoordelen eens geleverd -en je aankoop te herroepen- wegens de onmogelijkheid om dit te doen op het moment van de aankoop.
- De aanpak van het herroepingsrecht
Het beperken van het aantal retours kan verwezenlijkt worden op verschillende manieren zonder de onderneming wettelijk te beperken in het al dan niet aanbieden van gratis retourneren.
Dit gaat hand in hand met nieuwe technologieën en innovaties . De ratio achter het herroepingsrecht vindt zich namelijk terug in het feit dat de consument niet de mogelijkheid heeft om de kenmerken en de werking van de goederen na te gaan op het moment van de aankoop. Wanneer technologieën ervoor kunnen zorgen dat de consument een beter beeld krijgt van het goed zullen ook de retours afnemen. Digitale pashokjes, 3D avatars, duidelijke maattabellen zijn allemaal voorbeelden van initiatieven die genomen kunnen worden.
Daarnaast is een switch naar een duurzame logistiek belangrijk. Drop-off punten zoals in lokale verkooppunten of lockers waar de consument zijn goederen kan afgeven, kunnen de ecologische impact even goed aanpakken.
Wij concluderen dat het afschaffen van de mogelijkheid om gratis retourneren aan te bieden een te verregaande beperking van het zelfbeschikkingsrecht van de onderneming is. Een Europese aanpak is steeds de maatstaf in het consumentenrecht. Misbruiken en de ecologische impact van het herroepingsrecht aanpakken is inderdaad een belangrijk punt. Wij geloven dat de sector beschikt over de inzichten om deze problemen aan te pakken. Nieuwe nuances in het retourbeleid van ondernemingen, nieuwe technologieën en een duurzamere logistiek zullen hierbij zeker een positieve impact hebben.